wetenschaps cafÉ met raf berkvens
Radiosignalen als camera’s? Wat onzichtbare netwerken over ons verraden.
We leven in een wereld die voortdurend straalt: wifi, bluetooth, 4G, 5G en binnenkort 6G omringen ons overal. Ze lijken enkel te dienen om te communiceren, maar wist je dat ze ook kunnen waarnemen? Draadloze signalen weerkaatsen op muren, mensen en voertuigen en dragen zo informatie over hun omgeving met zich mee! Uit deze reflecties kunnen ontvangers afleiden waar mensen zich bevinden, hoe ze zitten of bewegen en zelfs wat ze doen — zonder camera’s, en zonder dat iemand het merkt!
Draadloze netwerken zijn daardoor meer dan communicatiesystemen alleen: ze kunnen patronen in beweging blootleggen, het aantal mensen in een ruimte schatten en zelfs menselijke activiteiten onderscheiden. Zo veranderen antennes stilaan in een soort “camera’s met lage resolutie”, die hun omgeving aftasten zonder beelden te maken.
Deze mogelijkheden openen nieuwe kansen voor slimme omgevingen: energiebesparende gebouwen, veiliger voertuigen, zorgsystemen voor ouderen… De technologie biedt comfort en efficiëntie, maar werpt tegelijk ook vragen op: wat gebeurt er met onze privacy wanneer onze aanwezigheid voelbaar wordt in de ether? Waar ligt de grens tussen nuttige observatie en ongewenste controle?
In deze lezing worden zowel de technologische beloften als de ethische uitdagingen behandeld van een toekomst waarin radiosignalen naar ons en onze wereld ‘kijken’.
Raf Berkvens is assistent-professor aan de Universiteit Antwerpen en onderzoeker bij IDLab-imec, waar hij mee het team Perceptive Radio Systems leidt. Hij doceert communicatietechnologie en netwerken aan de Faculteit Toegepaste Ingenieurswetenschappen. Zijn onderzoek richt zich op het afleiden van menselijke activiteit uit radiosignalen in de omgeving — een domein op het kruispunt van draadloze communicatie, artificiële intelligentie en privacy-bewuste technologie.